Американските финансиски агенции се подготвени да поддржат проекти за нуклеарна енергија во Турција, особено мали модуларни реактори (SMR), но чекаат конкретни и одржливи предлози, изјави висок советник на американскиот Стејт департмент.
„Чекаме да дојдат проекти за да можеме да ги усогласиме со пари“, изјави Џастин Фридман за агенцијата Анадолија на маргините на 11-тиот Самит за нуклеарна енергија, што се одржа во Истанбул на 1 и 2 јули.
Писма за намери
„Финансирањето е подготвено, ни требаат само добри проекти“, додаде Фридман.
Советникот рече дека Американската банка за извоз и увоз (EXIM) и Меѓународната корпорација за финансирање на развој (IDF) веќе издале писма за намери во вредност од повеќе од 17 милијарди долари за реактори во Романија и Полска и сега ги разгледуваат можностите во Турција.
„Знам дека тие истражуваат можности тука во Турција, особено за да им помогнат на проектите за SMR да напредуваат“, рече тој.
Турција во моментов ја гради својата прва нуклеарна централа, проектот со четири реактори Аккују на својот медитерански брег, во партнерство со руската државна агенција Росатом. Се очекува реакторите да бидат пуштени во употреба еден по еден секоја година, а откако ќе бидат завршени, тие треба да обезбедат околу 10 проценти од потребите на земјата за електрична енергија најмалку 60 години.
Анкара, исто така, планира големи електрани во Синоп на брегот на Црното Море и во Тракија, со цел да достигне вкупно 20 гигавати инсталиран нуклеарен капацитет до 2050 година. Мали модуларни реактори, исто така, се разгледуваат како дел од долгорочната енергетска стратегија.
Природна и органска соработка
Коментирајќи ја потенцијалната соработка во SMR, Фридман, кој беше политички советник во Амбасадата на САД во Анкара од 2014 до 2017 година, рече:
„Можеме да очекуваме природна и органска соработка меѓу американските и турските компании.
„Турските компании веќе снабдуваат делови, опрема и услуги за нуклеарни проекти надвор од Турција“, додаде тој.
– Сосема е природно што американските компании би сакале да го искористат тоа искуство и знаење при развивање проекти во Турција – рече тој.
Зборувајќи за пошироките цели, Фридман нагласи дека заедничката работа на нуклеарната енергија може дополнително да го зајакне партнерството меѓу двете земји.
Тој ја нарече сегашната фаза „возбудливо време“ за глобалниот нуклеарен сектор, потсетувајќи дека американскиот претседател Доналд Трамп поставил цел од 400 гигавати нуклеарен капацитет во САД до 2050 година.
– Ова е многу амбициозна цел, поради што САД се светски лидер – рече тој.
„Длабоки пријатели“
Тој додаде дека Вашингтон ја гледа нуклеарната соработка како клучен столб на пошироко стратешко партнерство со Анкара.
– Нуклеарната енергија е дел од тоа. Се надеваме дека преку заедничка работа во оваа област дополнително ќе го прошириме нашето партнерство.
Фридман заклучи дека САД и Турција се „длабоки пријатели и добри партнери“ и изрази надеж дека соработката во нуклеарната област ќе продолжи да се шири.
– Гледаме желба кај двете страни да се движиме напред, и среќен сум што сум дел од тој процес тука – рече тој.
Кога беше прашан за можен билатерален договор за нуклеарна енергија, Фридман одговори:
– Се надевам на договор наскоро. Се надевам дека ќе бидам дел од тимот што ќе го обликува. Но, не можам да зборувам за тоа во моментов.
