Се наоѓаме на критична раскрсница во врска со иднината на Газа и Палестина, а со тоа и регионалната рамнотежа на моќ во пошироката географска област.
Дали турската армија ќе биде распоредена во Газа за да го одржи прекинот на огнот или не? Се бара одговор на ова прашање.
Турција има силна позиција. Ама ниту Нетанјаху не седи со скрстени раце?
Па што ќе се случи?
Прво, ќе објаснам што се случува, потоа за „планот“ кој се обликува во Израел, пропагандната кампања против Турција и на терен – можниот исход што би можел да се појави на почетокот на следната недела.
Кога на 13 октомври, во Египет, заедно со претседателот Ердоган, четворицата лидери потпишаа декларација за намера за мир на Блискиот Исток, многумина имаа прашања во главите.
Срамното минато на Израел, можноста за кршење на примирјето и празнините во договорот предизвикаа сомнежи. Некои го сметаа овој развој на настаните како предавање на Израел. Јас самиот, напротив, го сметав ова за „освоена позиција“.
Подоцнежните случувања покажаа дека Израел го разбираше на ист начин.
Со потпишувањето на оваа декларација за намери, Турција доби статус на земја-гарант.
Ова, пак, ги зголеми очекувањата за можното распоредување на турски трупи во Газа.
Потпретседателот на САД, Венс, кој замина во Тел Авив за да ги спречи израелските обиди за кршење на прекинот на огнот, го изложи следниот временски план на следниов начин: разоружување на Хамас, распоредување на Меѓународните сили за стабилизација во Газа и воспоставување алтернативна администрација.
Важна забелешка: Иако односите на моќ во ОН го отежнуваат донесувањето одлуки, Советот за безбедност на ОН најверојатно ќе донесе резолуција за меѓународните сили – која Турција ја поддржува.
Оваа одлука би го направила примирјето и процесот донекаде предвидливи. Сепак, дури и ако биде усвоено, тоа нема да биде класична „мировна сила на ОН“.
Позадина: Постојат две групи земји на кои Израел им дал „зелено светло“.
Првата – земјите со кои Нетанјаху одржува односи од 7 октомври: Обединетите Арапски Емирати и Египет.
Втората – земјите каде што муслиманските војници се мнозинство или кои не се од регионот. Оваа рамка ги вклучува Индонезија, Пакистан и Азербејџан.
Турција не спаѓа во ниту една од овие две категории.
Радикалните ционисти, кои сочинуваат значаен дел од израелската влада, се во состојба на готовност и вршат притисок врз Нетанјаху.
Неодамна, дури и израелските опозициски партии му пренесоа на премиерот: „Станавте зависни од заштитата на САД. Дозволувате Турција и Катар да влезат во Газа“.
Причините за спротивставување на турското присуство во Газа и сметање за „црвена линија“ се следниве:
1. Главната цел на Израел е „деарабизација“ на Палестина – протерување на палестинското население. Турското присуство го спречува ова.
2. Присуството на Палестинците во Палестина ја овековечува идејата за решение со две држави.
3. Турската војна и дипломатското присуство во Газа би значеле заштита на палестинските права и на терен и зад преговарачката маса.
4. Израел, кој се обидува да се приближи до турската граница преку SDG/YPG, би се соочил со турски војници во непосредна близина.
5. Амбицијата на Израел за регионална хегемонија би била спречена.
Затоа Тел Авив се обидува да го спречи вклучувањето на Турција во меѓународните сили.
Ако ги анализираме текстовите во израелските медиуми, целите на радикалните ционисти можат да се сумираат на следниов начин:
1. Држење на Турција подалеку од преговарачката маса и бојното поле.
2. На среден рок, спречување на воспоставување палестинска држава со зголемување на еврејските населби на Западниот Брег (тие планираат да населат 100.000 млади парови во рок од две години).
Одобрувањето на законот во израелскиот парламент, кој предвидува анексија на администрацијата на Западниот Брег, се вклопува во овој план.
3. Доколку е можно, саботирање на примирјето.
Исто така, започната е голема медиумска кампања за да се натера Турција да се дистанцира од Газа. Целта е да се создаде негативна перцепција за Турција и да се зголеми „загриженоста“ на земјите од Заливот.
Текстовите „одобрени“ од Израел се шират во светските медиуми, во кои се тврди дека Турција сака да стане „хегемонистичка сила“, дека има „отоманско минато“ и дека „Турција ја презема улогата на лидер на сунитскиот блок наместо на шиитската оска“.
Со овие акценти, тие се обидуваат да го исплашат не само Западот, туку и земјите од Заливот.
Од изјавите може да се види дека, освен Катар, Кувајт и Оман (кои ги посети претседателот Ердоган), земјите од Заливот, особено Саудиска Арабија, дејствуваат делумно во хармонија со САД и до одреден степен паралелно со Израел.
Изјавата на поранешниот американски претседател Трамп дека „некои од нашите сојузници на Блискиот Исток рекоа дека би ја поздравиле можноста за силен воен пад во Газа доколку Хамас продолжи да го крши договорот со нас“ е многу интересна.
Уште поинтересна е изјавата на американскиот потпретседател Венс: „Израел и некои земји од Заливот покажуваат нетрпение кога станува збор за Хамас – тие мора да бидат пофлексибилни“.
Потпретседателот Венс исто така го кажа следново: „Нема да вршиме притисок врз Израел во врска со тоа што странските сили ќе научат во Газа“. Потоа додаде: „Секој има улога. Гледаме дека Турците досега одиграа конструктивна улога“.
Ова е порака што може да се толкува на два начина.
Како Анкара гледа на ситуацијата?
1. Не е најважно Турција физички да ја напушти Газа – поважно е да се одржи прекинот на огнот и да владее мир во регионот. Како една од четирите земји гаранти во Египет, Анкара веќе одигра клучна улога.
2. Секако, Турција би сакала да биде присутна во Газа. Сите страни се свесни за оваа намера и Турција покажува решителност во овој поглед.
3. Израел се обидува да го спречи тоа – што е очекувано – или веројатно нема да успее.
4. Дали турската армија ќе влезе во Газа треба да се разјасни на почетокот на следната недела.
Извор: Фацебоок / ТЛЕО
