Изјавата на специјалниот претставник на САД за Сирија, Том Барак, дека „Либан е пропадната држава“ на прв поглед може да изгледа како уште една дипломатска провокација. Но, всушност, ваквите зборови во американската надворешна политика ретко се случајни. Кога висок функционер јавно ќе ја етикетира земјата како пропадната држава, тоа често значи дека земјата е веќе на радарот – не само во политичка, туку и во воено-стратешка смисла.
Сенката на Сирија и подемот на „нов поредок“
Изјавата на Барак доаѓа веднаш откако, според официјални извори, сирискиот претседател Башар ал-Асад „падна“ и терористот Ахмад ал-Шара ја презеде власта – кој сега, интересно, најавува посета на Вашингтон. По децении непријателства, САД ја отвораат вратата кон Дамаск. Новиот сириски режим очигледно е дел од поширок план за стабилизирање (или, поточно, контрола) на регионот.
Во оваа нова геополитичка загатка, Либан се чини дека е единственото несовпаѓачко парче. „Државата е Хезболах“, рече Барак – реченица што се преведува како: сè додека Хезболах има политичка и воена моќ во земјата, Либан нема да биде „послушен“ на Вашингтон или Тел Авив.
Израел како оперативна рака на Западот
Израел, во ова сценарио, повторно е главен инструмент на американската политика во регионот. Кога Барак отворено вели дека САД ќе „го поддржат Израел ако стане поагресивен кон Либан“, ова е практично зелено светло за израелска воена акција на дипломатски јазик.
Со оглед на историјата на израелските операции во јужен Либан и постојаната тензија по границата, таков сигнал не е без тежина. Израелската армија со месеци го зголемува своето присуство на северните граници, а либанската влада – фрагментирана, без јасна власт и оптоварена со економски колапс – речиси и да нема капацитет за одбрана или преговори.
Западна стратегија: нов бран на „стабилизација“
Ако ја погледнеме пошироката слика, се чини дека по Сирија, Либан исто така полека се влече во орбитата на западните „интервенции за стабилизација“. Сценариото е познато: прогласување на држава за „нефункционална“, политички изолирање, а потоа – под изговор за борба против тероризмот или заштита на демократијата – отворање на патот за воена или разузнавачка операција.
Во овој случај, реториката „Хезболах како држава“ дава оправдување за таргетирање на целиот Либан. Ова ја концентрира вината на една организација, додека реалноста на земјата – полна со цивилен живот, култура и обични луѓе кои се борат да преживеат – е целосно избришана од сликата.
Либан помеѓу мирот и бурата
Либан повторно се најде во опасната зона помеѓу регионалните амбиции и глобалните планови. Земја која со децении беше симбол на мултикултурализмот, но и на трајна кршливост, сега стои на работ на потенцијален конфликт кој би можел да биде исто толку разорен како оној во 2006 година – само овој пат со многу пошироки последици.
Ако историјата на Блискиот Исток нè учи нешто, тоа е дека зад секоја декларација за „пропадна држава“ обично следи „операција за стабилност“. И кога Вашингтон споменува стабилност, Блискиот Исток обично почнува да се тресе.
