Мислам дека треба да се обидеме оваа шпанска серија да ја прескокнеме со иновативни предлози – ако трошиме милијарди на други работи, секако можеме да си дозволиме модерен, современ гласачки систем. Пишува Петар Арсовски
Со години си играме брканица со изборниот модел. Во текот на овој период, се појавија безброј различни идеи, кои постојано ги менуваме, со кои постојано дел од партиите не се согласуваат, а притоа немаме никаква стручна дебата или анализа за тоа кои промени навистина се потребни, а кои се политички мотивирани. И така, како мени на желби, секој пат кога се актуелизира дебатата за изборниот модел повторно, секоја партија си пријавува свој сопствен список на желби, по правило дизајнирани така да им одговараат политички, наместо да одговараат на демократскиот развој на изборите како институција, што де факто го блокира донесувањето на промените. Сега ја имаме последната епизода на оваа шпанска серија, но со истото сценарио – повторно разни идеи, условувања, и никаков инклузивен политички дијалог, да не зборуваме за некаков стручен консензус. А врв на секоја шпанска серија е – се знае – кога Хорхе ќе дознае дека сам себеси си е мајка.
Совршен модел не постои
Најпрво малку околу принципите за промена на изборниот модел. Изборен модел не се менува во пресрет на избори, па дури ни последната година пред избори. Секоја промена на изборниот модел претставува нови правила на игра, на кои учесниците во изборниот процес треба да се адаптираат, за полето за натпревар да биде познато и еднакво за сите, да не зборуваме за тоа дека и институциите кои ги спроведуваат изборите треба да остварат некоја правна пракса за новите правила.
Понатаму, изборниот модел не треба да биде пиши-бриши, да се актуелизира и менува премногу често, односно секојпат кога некој ќе помисли дека таквата промена ќе му донесе политички профит. Кај изборните модели има и нешто што се нарекува традиција, воспоставено систем, кој зборува за стабилна демократија. Во САД, на пример, имаат еден анахрон изборен модел, во кој е дури возможно (Клинтон-Трамп), еден кандидат да освои повеќе гласови, а другиот да победи, па повторно, не го менуваат моделот. Совршен модел не постои, но стабилноста на изборните правила зборува и за стабилноста на демократскиот систем. Затоа, потребни се можеби повеќе консултации и дијалог, но кога еднаш ќе го усвоиме новиот модел, понатаму не треба да се чепка.
Повеќе на: dw.de
