Во понеделникот вечерта во јужна Сирија беше подигнато израелско знаме. Тоа во најмала рака е невообичаено. Иако зад сцената имаше тешко, повеќедецениско намалување на тензиите меѓу израелската влада и режимот на Асад, или поранешната сириска влада, двата народи главно се сметаат за непријатели еден на друг.
Набргу откако израелското знаме беше подигнато на раскрсница во јужната провинција Свеида, дом на голем број сириско малцинство Друзи, други локални жители го симнаа и го запалија.
Подигнувањето и палењето на знамето дојде по уште еден загрижувачки инцидент во текот на викендот: престрелка во Џарамана, предградие на Дамаск населено со претежно Друзи, меѓу локалните жители и новите сириски безбедносни сили. Но, извештаите беа збунувачки: дали заедницата на Друзи беше на удар од новата влада или ова беше конфликт без политичка позадина?
Кои се Друзите?
„Имаше секакви гласини“, изјави жител на Јарамана, кој сакал да остане анонимен со оглед на чувствителноста на ситуацијата. „Некои луѓе велат дека Друзите кои се бореле против безбедносните сили имале врски со Друзите во Израел и дека биле тајно финансирани од нив за да создадат проблеми овде“.
Друзите се мала блискоисточна верска заедница, која се карактеризира со еклектичен систем на доктрини. Се проценува дека околу 150.000 Друзи во Израел имаат израелско државјанство, редовно служат во армијата и се сметаат за многу лојална заедница на државата Израел. Во Сирија, околу 700.000 Друзи сочинуваат една од најголемите малцински заедници во земјата и вршат притисок врз новата сириска влада да ги поддржи правата на малцинствата, пишува Јутарњи.
„Другите, вклучително и многу од граѓанските организации, ги обвинија верските власти (овие групи) за играње на оваа карта (со Израел) за да можат да имаат поголема моќ во новата влада“, продолжи изворот.
Во неделата, одговарајќи на пукањето, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху рече дека неговата војска е подготвена да го брани сириското малцинство Друзи од каква било закана од новата сириска привремена влада.
Ова беше кажано и покрај фактот што привремената влада – во моментов предводена од Хајат Тахрир ал-Шам или ХТС, бунтовничката милиција која ја предводеше офанзивата што го собори авторитарниот режим на Асад – досега проповедаше национално единство. Оваа влада вели дека сите етнички или верски малцинства во Сирија, како Курдите, христијаните, Друзите и Алавитите, треба да бидат вклучени во управувањето со земјата.
Иако постојат различни фракции и мислења во заедницата на сириските Друзи, набљудувачите велат дека мнозинството ја отфрла израелската „заштита“.
Зошто Израел ги „брани“ Друзите?
Израел долго време го практикува она што е познато како негова „доктрина за периферија“, каде бара сојузи со немуслиманските малцинства, како што се Друзите и земјите во регионот за да ја зајакне сопствената безбедност, забележа Трита Парси, извршен потпретседател на Институтот Квинси за одговорна влада со седиште во Вашингтон, во пост на социјалната платформа X.
Сириското население од околу 25 милиони луѓе е многу разновидно, со повеќе етнички групи и религии, од кои некои сè уште се поделени со години на диктатура и граѓанска војна. Различни странски интереси ги промовираат овие поделби за да ги унапредат своите цели, вели за ДВ Андреас Криг, виш предавач на Факултетот за безбедносни студии на Кралскиот колеџ во Лондон.
„Ги видовме Русите како туркаат приказни против ХТС, обидувајќи се да ги „заштитат“ христијаните за време на Божиќ. „Ги видовме Иранците како велат дека се „заштитници на шиитите“ во Сирија, а Израел го прави истото велејќи дека сме тука да ги „одбраниме“ Друзите“, вели аналитичарот.
Последното нешто што Израел го сака е „инклузивна влада во Сирија која потенцијално може да ја стабилизира земјата до точка каде што ќе има сила и способност да возврати на Израел“, тврди Андреас Криг.
Израелска инвазија?
Експертите велат дека изјавите за поделби за одбрана на малцинствата се поврзани и со друг дел од стратегијата на Израел во Сирија, која вклучува војници на теренот.
Од почетокот на декември, кога беше соборен режимот на Асад, Израел започна редовни воздушни напади врз Сирија. Според мониторинг групата податоци за локација и настани за вооружени конфликти (ACLED), Израел изврши повеќе воздушни напади врз Сирија во декември 2024 година по падот на режимот на Асад отколку во целата 2023 година и „уништи меѓу 70% и 80% од стратешките воени капацитети на поранешниот режим во првите 48 часа“, пишуваат истражувачите на ACLED.
Неделава Израел изврши повеќе воздушни напади врз, како што вели, воени цели во Сирија.
Израел, исто така, префрли војници во тампон зоната под надзор на ОН, воспоставена меѓу двете земји за да се обезбеди усогласеност со договорот за раздружување од 1974 година. Израел изјави дека тоа е неопходно за да се гарантира безбедноста додека не се формира вистинска сириска влада. Но, оттогаш, израелските власти рекоа дека војниците ќе останат таму подолг период.
Набљудувачките сили на Обединетите нации или УНДОФ, кои имаат задача да ја надгледуваат тампон зоната, изразија загриженост. „Од 7 декември, УНДОФ забележа значително зголемување на израелските воени движења во областа на одвојување и долж линијата за прекин на огнот“, се вели во нивното соопштение. „УНДОФ ги информираше своите израелски колеги дека овие активности претставуваат кршење на договорот“.
Сателитските снимки од јануари анализирани од Би-Би-Си и Ал Џезира го потврдија потрајното израелско присуство во Сирија. И изјавите на локалните жители во тие области, собрани од медиумот „Сирија директ“, укажуваат на тоа дека израелската војска ја презема контролата врз територијата таму. Беа изградени нови патишта и згради, земјоделците беа спречени да ги чуваат своите фарми, маслинови градини, куќи и пумпи за вода беа уништени, а некои селани беа приведени од израелските сили.
Откако ситуацијата се влоши, селаните изјавија за Сирија Директ дека израелската војска им нуди вода, храна, струја, па дури и работа во окупираната Голанска Висорамнина.
Кршење на меѓународното право
За време на говорот во неделата, израелскиот претседател Нетанјаху отиде уште подалеку, барајќи „целосна демилитаризација на јужна Сирија“.
„Израел сериозно го прекрши меѓународното право, не само со окупација на сириска земја и незаконско држење“, објаснува експертот Криг од Лондон, „туку и со употреба на воена сила во Сирија против цели кои во моментов не претставуваат директна закана за Израел“.
Ова може да има позитивни краткорочни резултати, но нема да доведе до долгорочна безбедност, вели воениот стратег за ДВ. „Израел се гледа себеси како сè уште опкружен со непријатели“, објасни Андреас Криг. „Во нивните умови, од 1948 година кога беше создаден Израел, тие водат војна против сите свои соседи. Така, таму нема доверба… (и) наместо да се ангажира со новото раководство (на Сирија), Израел повторно игра на картата за конфронтација“.
Во слични ситуации во соседните земји, конфликтите на крајот доведоа до формирање на групи на отпор, кои потоа дополнително му се заканија на Израел, забележа аналитичар од Кралскиот колеџ во Лондон.
Веќе има првични извештаи за мала група на југот на земјата, која себеси се нарекува „Исламски фронт на отпорот во Сирија“, подготвена да се бори против израелските војници во моментот во нивната земја.
(ТБТ)
