Во темните ходници на медицинскиот комплекс Насер во Газа, Сама Ахмед се задушуваше од солзите додека лекарите ѝ кажуваа дека нејзиниот новороден син можеби нема да преживее.
Таа се струполи на ѕидот од болничкиот ходник, а телото ѝ се тресеше од ридање. На 30 години и со тежина помала од 50 килограми, Сама едвај може да стои без да ја држи раката на својот сопруг.
Низ прозорецот на одделот за неонатална интензивна нега во медицинскиот комплекс Насер, нејзиниот осумдневен син Мухамед лежи задишан, едно од трите бебиња збиени во инкубатор за едно лице.
Зборовите на докторот, палестински медицински еуфемизам за неможноста на персоналот да направи нешто повеќе, одекнуваат низ преполниот ходник каде што други мајки седат згрбавени на подот, со лицата изгравирани со истата очајна тага.
Поминува болничар носејќи го малото, завиткано тело кон мртовечницата. Сопругот на Сама, Тарик, ги крева рацете во молитва, лицето му е искривено од болка.
Според УНИЦЕФ, речиси едно од пет бебиња во Газа сега се раѓа предвреме, бидејќи разорениот здравствен систем на енклавата ги остава бремените жени без соодветна медицинска грижа, исхрана или безбедни услови за породување.
Околу 130 бебиња се раѓаат секој ден, а повеќе од една четвртина се породуваат со царски рез, процедури кои често се одвиваат без анестезија или стерилизирана опрема. ОН проценуваат дека повеќе од 20.000 деца починале како резултат на конфликтот.
Службениците во Медицинскиот комплекс Насер велат дека 60 проценти од сите раѓања сега се случуваат предвреме, што е трипати повеќе од стапката пред војната. Болницата има регистрирано 2.000 предвремени раѓања во последните месеци, преоптоварувајќи ја единицата за интензивна нега за новороденчиња (NICU) дизајнирана за осум инкубатори, која сега има 15, додека истовремено се грижи за 36 предвремено родени бебиња.
Медицинскиот персонал пријавува дневни смртни случаи бидејќи пренатрупаноста ги принудува да сместат две или три бебиња во индивидуални инкубатори, снемуваат лекови што спасуваат живот, а неухранетите мајки раѓаат сè покревки новороденчиња.
Сама го роди Мухамед со итен царски рез во 31-ва недела на 4 октомври, откако крварењето ги принуди лекарите да предупредат дека нејзината матка можеби ќе треба да се отстрани. Крварењето престана, но Мухамед се роди со тежина од само 1,9 килограми. Без место во инкубаторот, тој се врати дома во семејниот шатор за раселени лица во ал-Маваси.
„Сè што ми се случи е поради војната“, изјави Сама за The New Arab.
„Мојот син требаше да биде сместен во инкубатор од раѓање, но недостигот ми го оневозможи тоа. Требаше да се врати во чист дом со соодветна средина, но се вративме во шатор во област што не е погодна за возрасни, а камоли за предвремено родени бебиња.“
Сама преживеа пет месеци бременост речиси исклучиво на дака, печена, мелена пченица измешана со зачини. Нејзината тежина падна на 46 килограми и едвај можеше да оди.
Три години претходно, пред војната, таа ја роди својата ќерка Ајла без компликации по доносена бременост.
Кога кожата на Мухамед пожолте по една недела, Сама итно го однесе во болница. Бидејќи одделот за интензивна нега беше полн, персоналот го смести во обична педијатриска соба, преполна со деца кои страдаат од респираторни и крвни проблеми.
Во рок од два дена, тој доби инфекција. Неговата состојба брзо се влоши. Престана да дои, а неговото мало тело ја отфрли формулата.
„Преселбата беше мачење“, вели Самах, чија универзитетска диплома по англиски јазик сега е бескорисна како и нормалноста што ја претставува.
„Подготовката на храна, носењето дрва за огрев и вода, перењето облека и садови, секој детаљ од секојдневниот живот без никакви ресурси, ме исцрпи и ме направи неспособна дури ни да одржам бременост. Сега ја плаќам цената, а исто така и моето бебе.“
Во одделот за интензивна нега, медицинскиот техничар Ади Ал-Ага се движи помеѓу инкубатори, проверувајќи витални знаци и прилагодувајќи цевки. Тој има магистерска диплома по интензивна нега и напредна диплома по неонатологија. Во своите осум години работа во овој оддел, никогаш не видел нешто слично на сегашната криза.
„Никогаш не сме имале вакви бројки, никогаш не сме виделе здравствената состојба да се влошува вака“, вели Ади за „Њу Араб“, додека рачно му помага на предвремено роденото бебе да дише, додека две други бебиња лежат до првото во истиот инкубатор.
„Поминуваме низ најлошиот период поради војната и нејзините последици – условите за бремените жени и новороденчињата се влошуваат, а ни недостасуваат и неопходните работи за предвремено родените бебиња.“
Асаад Ал-Наваџа, педијатар и неонатолог со 20 години искуство, вели дека бројот на случаи е зголемен за повеќе од 200 проценти.
Капацитетот на одделот е надминат за фактор четири. Секоја медицинска сестра сега се грижи за осум предвремено родени бебиња, кога медицинските стандарди наложуваат една медицинска сестра по критично болно бебе, или максимум четири по медицинска сестра под нормални околности.
„Приморани сме да сместуваме две или три предвремено родени бебиња во некои инкубатори бидејќи нема простор, и покрај огромните здравствени ризици и кршењето на медицинските стандарди“, објаснува Асаад.
„Понекогаш ни недостасуваат основни лекови како сурфактант, кој го подобрува дишењето и развојот на белите дробови кај предвремено родените бебиња. Кога не е достапен, состојбата на бебето се влошува, понекогаш до смрт, особено затоа што веќе се борат со неразвиени органи, особено белите дробови.“
Недостатокот се протега надвор од просторот и персоналот. Критичните лекови исчезнуваат од полиците. Опремата се распаѓа без резервни делови. Болницата дури и нема основни залихи – хлор за стерилизација, интравенски течности, кревети, душеци и ќебиња за породилните сали.
Ахмед Ал-Фара, директор на Болницата за мајчинство и деца во Медицинскиот комплекс Насер, открива дека 60 проценти од лековите потребни за Одделот за интензивна нега на новороденчиња се целосно распродадени.
Редовните педијатриски одделенија се уште попренатрупани, понекогаш сместувајќи 130 пациенти кога биле дизајнирани за 40, а децата лежат на подовите во ходниците и вратите.
„Ситуацијата е катастрофална и без преседан“, вели Ахмед.
„Поради големата пренатрупаност, лекарите мора да ги префрлаат новороденчињата на кои им се потребни инкубатори во редовните педијатриски одделенија, а понекогаш нема место. Принудени сме да избираме помеѓу едно бебе и друго кога треба да одлучиме кој ќе добие вентилатор; го избираме оној што има поголеми шанси за преживување. Затоа секојдневно бележиме смртни случаи кај овие новороденчиња.“
Зголемувањето на предвремените раѓања е директен резултат на нападот на војната врз здравјето на мајките. Бремените жени се соочуваат со постојано раселување, неухранетост, загадена вода, недостаток на пренатални витамини и лекови за спречување на предвремено породување, психолошка траума и екстремен физички напор.
Многумина не се во можност да стигнат до здравствени установи за редовни прегледи. Кога го прават тоа, медицинскиот персонал честопати нема ресурси за правилно следење на бременостите со висок ризик.
Ахмед вели дека меѓународните и агенциите на ОН дале ветувања, но ништо не се променило во деновите откако стапи на сила прекинот на огнот. Тој инсистира дека здравствениот систем не може да издржи понатамошни одложувања.
„Премините мора целосно да се отворат и сè што им е потребно на болниците и здравствениот сектор мора да биде достапно“, вели тој.
„Сè е итно и неопходно, материјали за лабораториски тестови, интравенски течности, инкубатори за интензивна нега за новороденчиња, антибиотици, кревети за мајчинство и стерилизирање на хлор. Листата на итни потреби без никакви материјали е бесконечна.“
Назад во ходникот, Самах пребарува фотографии на својот телефон од раните денови на Мохамед, слики од неа како го држи во шатор, дои, двајцата како да го преживеале најлошото.
Потоа дојде жолтицата, инфекцијата, кризата. Таа гледа кон прозорецот на одделот за интензивна нега за новороденчиња, каде што, зад стаклото, нејзиниот син се бори за секој здив.
„За мене, војната не е завршена“, вели таа. „Катастрофата продолжува. Страдав низ бременоста на начини што ниедно човечко суштество не може да ги замисли, а самата помисла на чекање на бебето ме држеше. Но, сега не знам каква судбина го чека освен болните зборови што ми ги кажуваат лекарите.“
Нејзиниот сопруг ѝ помага да стане. Тие чекаат уште една шанса да го видат својот син, придружувајќи се на група родители чиј поглед никогаш не ги напушта прозорците на одделот за интензивна нега за новороденчиња, чии раце никогаш не престануваат да се молат, чии деца војната во Газа полека, методично ги краде.
(TBT)
